The TRIESTE CRISIS 1953

[Miroslav Š.]

EUROPE @ WAR No.1
Izdavač: Helion & Company
Autor: Bojan Dimitrijević
ISBN 978-1-912866-34-2
Jezik pisanja: engleski
Prilog: Miroslav D. Šljivić
Trst, kao velika luka i saobraćajno čvorište u severnom delu Jadranskog mora je bio cilj Jugoslovenske armije koji je postavljen još dok su trajale borbe za oslobođenje i proterivanje neprijatelja. Zadatak da tu neuralgičnu tačku severnog Jadrana osvoji i sačuva je dobila jugoslovenska IV armija koja je bila u punom zamahu borbenih dejstava. Prve jedinice IV armije koje su ušle u Trst pod borbom 1.maja 1945. sa jugoistočne strane, bile su 10. dalmatinska brigada i 2. bataljon Prve tenkovske brigade Jugoslovenske armije. Sutradan, sa severozapadne strane takođe pod borbom, u Trst su ušle i Savezničke snage oličene u Drugoj novozelandskoj diviziji (udarnoj jedinici Osme britanske armije) koja je bila praćena sa delovima 6. oklopne divizije. Kada su se sreli, tada braća po oružju, jugoslovenski partizani i Saveznički vojnici, srdačno su se pozdravili i onda je, u stvari, sve počelo da se mrsi.
Italijanska vojska je u tom periodu, na kraju Drugog svetskog rata, bila periferna vojna sila na tom prostoru koja je bila pod apsolutnom kontrolom Saveznika. Jugoslovenska armija je bila u punom zamahu i predstavljala je respektabilnu silu u tom trenutku više zbog broja i popunjenosti operativnih jedinica te velike nadahnutosti za borbu nego zbog opremljenosti i obučenosti za vođenje frontalnog rata.
Upravo taj spoj tadašnjih saveznika u italijanskom gradu na severu Jadrana je bio i prva varnica između tadašnjeg demokratskog  zapada i nastajućeg komunističkog istoka u Evropi. Od prvih dana, ta varnica je tinjala i pretila da zapali pravi požar između dve suprotstavljene ideologije.
Knjiga The TRIESTE CRISIS 1953 Bojana Dimitrijevića nam celim svojim sadržajem na odlično sročen način, hronološki, predstavlja niz događaja koji su se dešavali oko Trsta i njegove okoline koja je podeljena na Zonu A i Zonu B formiranjem Morganove linije (razdvajanja), formiranjem privremenih uprava (Jugoslovenske i Savezničke), prvim trzavicama koje su vremenom prerasle u presretanja i obaranja Savezničkih transportnih vazduhoplova, stvaranjem FTT-a (Free Territory of Trieste)...
Raskidanje vernosti i prijateljstva između Moskve i Beograda 1948. je dalo sasvim novi zamah dešavanjima oko Trsta a posebno nakon potpisivanja sporazuma o MDAP-u kojim je Jugoslovenska Narodna Armija počela da prima zapadnu vojnu pomoć a Jugoslavija praktično postala deo južnog krila NATO-a. Kulminacija Tršćanske krize se desila 1953. u jesen kada je Italija, tada već prilično ojačala vojno, ekonomski i politički, odlučila da povuče prilično riskantne vojne poteze. Jugoslovenska strana nije ostala ravnodušna te je vrlo organizovano i žestoko odgovorila pomeranjem svojih vojnih efektiva ka mogućem žarištu...
Posebnu vrednost, pored odličnog tekst, čine fotografije koje vrlo ubedljivo prate tekst i čitaocu pružaju izuzetnu mogućnost da i na taj način zavire u ta veoma turbulentna vremena. Mnogi će biti prilično iznenađeni kada vide opremu a samim tim i izgled jugoslovenskih vojnika u toku Tršćanske krize te mešavinu oružja i oruđa sovjetskog i zapadnog porekla.
Knjiga je obogaćena i dobrim ilustracijama vazduhoplova (autor Tom Cooper), oklopa (autor David Bocquelet) i uniformi (Anderson Subtil) koje mogu biti od velike koristi maketarima.
Na kraju knjige nalazi se vrlo izdašan popis literature (dnevnih listova, radova, monografija...) i arhiva koje su autoru bile na raspolaganju prilikom istraživanja ove teme što je još jedan dokaz autentičnosti svega napisanog u njoj.
The TRIESTE CRISIS 1953 autora Bojana Dimitrijevića je pravi kamen temeljac za sve koje interesuje vojni deo ove osmogodišnje krize koja se dešavala u srcu Evrope. U ovoj publikaciji se na odličan način i vrlo verno opisuju mnogi događaji i mnoge ličnosti koji su na direktan način učestvovali u prvoj pravoj hladnoratovskoj konfrontaciji i zbog toga sam siguran da će se knjiga čitati a njeni delovi ,,studirati" na veliko zadovoljstvo čitalaca.

Objavljeno na: http://www.maketarplus.com/index.php/publikacije-publications/125-the-trieste-crisis-1953